do treści do menuA+ wielkość tekstu Dostępna strona
facebook.com youtube.com

Edward Śmigły-Rydz

Edward Śmigły-Rydz właśc. Edward Rydz, ps. Śmigły, Tarłowski, Adam Zawisza (ur. 11 marca 1886 w Łapszynie koło Brzeżan na Podolu, w późniejszym województwie tarnopolskim, obecnie Ukraina, zm. 2 grudnia 1941 w Warszawie) – polski polityk, marszałek Polski, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, Naczelny Wódz w wojnie obronnej 1939 roku, formalnie przez 17 dni "następca prezydenta RP na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju".

Edukacja

Maturę uzyskał w gimnazjum w Brzeżanach. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1908 r. wstąpił do Związku Walki Czynnej.

W latach 1910-1911 ukończył obowiązkową dla maturzystów austriacką szkołę oficerów rezerwy w Wiedniu i odsłużył rok w sławnym 4 Pułku Piechoty Hoch- und Deutschmeister, którym dowodził kuzyn cesarza Franciszka Józefa, arcyksiążę Eugeniusz, wielki mistrz zakonu krzyżackiego (stąd nazwa pułku).

Od 1910 należał do Związku Strzeleckiego, gdzie posługiwał się pseudonimem "Śmigły". Ukończył niższy, a potem wyższy kurs oficerski Związku Strzeleckiego.

W 1913 r. został komendantem Związku Strzeleckiego Okręgu Lwowskiego.

I wojna światowa

W lipcu 1914 zmobilizowany do 55 Pułku Piechoty (austriackiego) w Brzeżanach. Wyreklamowany przez Piłsudskiego 13 sierpnia objął dowództwo III batalionu Legionów Polskich. Od 18 grudnia 1914 do 10 sierpnia 1917 dowódca 1 Pułku Piechoty Legionów. We wrześniu 1915 pełnił obowiązki dowódcy I Brygady Legionów.

Dwudziestolecie międzywojenne

Po kryzysie przysięgowym został dowódcą Polskiej Organizacji Wojskowej. W listopadzie 1918 został mianowany ministrem spraw wojskowych w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego i awansowany na generała podporucznika.

Od listopada 1918 r. w Wojsku Polskim jako dowódca Okręgu Generalnego Warszawa, a następnie Grupy Operacyjnej "Kowel". Jako dowódca 1 Dywizji Piechoty Legionów kierował operacją zajęcia Wilna w kwietniu 1919 r.

21 lutego defilada wojsk polskich w Dyneburgu, a pod koniec marca wycofanie do Baranowicz.

Wojna polsko-bolszewicka

Podczas ofensywy wiosennej 1920 r. przeciw wojskom bolszewickim dowodził 3 Armią, która 7 maja 1920 zdobyła Kijów, a podczas odwrotu był dowódcą Frontu Południowo-Wschodniego i Frontu Środkowego. Podczas odwrotu nękany przez Sowietów doprowadził 3 armię na Wołyń.

W bitwie warszawskiej 1920 dowódca prawego skrzydła grupy uderzeniowej działającej znad Wieprza, a następnie 2 Armii, która wypiera dwie armie bolszewickie i korpus konny Gaja do Prus Wschodnich i odgrywa decydującą rolę w bitwie niemeńskiej. Awansowany na stopień generała porucznika.

Dowódca Frontu Południowo-Wschodniego i Frontu Środkowego, w operacji warszawskiej jako prawe skrzydło oskrzydlającej grupy uderzeniowej. Dowodzi 2 Armią odcinającą odwrót wojsk Tuchaczewskiego.

Działalność wojskowa i polityczna w latach 1922-1939

Od 1921-1926 był Inspektorem Armii w Wilnie, a od 1926-1935 w Warszawie.

12 maja 1935 po śmierci marszałka Piłsudskiego prezydent mianował go Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych.

13 lipca 1936 okólnikiem premiera RP Składkowskiego został uznany "pierwszą osobą w Polsce po Panu Prezydencie".

10 listopada 1936 Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała broni i Marszałka Polski oraz nadał mu Order Orła Białego i wręczył buławę marszałkowską.

Poparł Ignacego Mościckiego w wyborach prezydenckich i wkrótce stał się drugą osobistością w państwie. Zapleczem politycznym został Obóz Zjednoczenia Narodowego założony w 1937 przez pułkownika Adama Koca (z inicjatywy Śmigłego).

Władza sanacyjna tworzyła wokół marszałka legendę, jaka otaczała Józefa Piłsudskiego. W okresie kryzysu polsko-litewskiego modne było hasło - "Wodzu, prowadź na Kowno".

II wojna światowa

1 września 1939 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go Wodzem Naczelnym i wyznaczył, w myśl art. 24 ust. 1 Konstytucji kwietniowej "następcą prezydenta RP na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju".

7 września Rydz-Śmigły opuścił Warszawę. Problemy w łączności jak i ogrom klęski uniemożliwiły mu dowodzenie. W Brześciu 11 września wydał Wytyczne, w których wzywał do bezwzględnej obrony stolicy Polski. W jego planach Warszawa i Modlin miały stać się ośrodkami oporu w kraju zajętym przez agresora, podczas gdy wojska polskie walczyłyby na przedmościu rumuńskim i czekały na pomoc sojuszniczej Francji i Wielkiej Brytanii. Po inwazji sowieckiej na Polskę wydał dyrektywę ogólną, w której nakazywał wycofywanie się wojsk w kierunku na Węgry i Rumunię i unikania walki z sowieckim najeźdźcą.

18 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią, internowany w miejscowości Krajowa. W wyniku internowania, prezydent Mościcki odwołał z dniem 17 września 1939 (zarządzenie antydatowane) decyzję o wyznaczeniu Rydza-Śmigłego następcą Prezydenta RP. 27 października 1939 roku zrezygnował z funkcji Naczelnego Wodza i Głównego Inspektora Sił Zbrojnych. W Krajowie do 14 października, potem przewieziony do rezydencji byłego premiera Rumunii w Dragoslavele. Zbiegł 10 grudnia 1940 roku i przedostał się na Węgry. 25 października 1941 roku opuścił Węgry i przez Słowację dotarł do Polski. 30 października przybył do Warszawy, gdzie poprosił o wcielenie do Związku Walki Zbrojnej w stopniu szeregowego. W konspiracji używał pseudonimu Adam Zawisza.

Według powszechnie przyjętej wersji, prawdopodobną przyczyną śmierci był zawał serca, który miał miejsce 2 grudnia 1941. Pochowany przez grupę AK "Baszta" z Mokotowa pod nazwiskiem Adam Zawisza na Cmentarzu Powązkowskim. W 1994 roku wzniesiono na grobie nowy pomnik z właściwym nazwiskiem.

Żona Śmigłego-Rydza została brutalnie zamordowana[1] w Nicei w 1951 r., jak się uważa ze względu na wiedzę na temat niejawnych negocjacji toczonych przez aliantów z ZSRR i Niemcami. Zwłoki zostały poćwiartowane, znaleziono tylko tors. Rozpoznano zmarłą dzięki bieliźnie osobistej z jej inicjałami, co opisuje Marian Romeyko w swej książce "Przed majem i po maju".

Awanse:

  • kapitan - 29 września 1914
  • major - 5 marca 1915
  • podpułkownik - 2 sierpnia 1915
  • pułkownik - 1 kwietnia 1916
  • generał podporucznik - 7 listopada 1918 z nadania TRL Republiki Polskiej
  • generał podporucznik - 21 listopada 1918 z nadania Józefa Piłsudskiego
  • generał porucznik - 21 kwietnia 1920 ze starszeństwem z 1 kwietnia 1920, rok później zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował 7 lokatę w Korpusie Generałów, a gen. Kazimierz Sosnkowski - 2)
  • generał broni - 10 listopada 1936
  • Marszałek Polski - 10 listopada 1936

Odznaczenia

  • Order Orła Białego,
  • Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari
  • Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
  • Krzyż Niepodległości z Mieczami
  • Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Walecznych – czterokrotnie
  • Złoty Krzyż Zasługi
  • Znak oficerski "Parasol"
  • Z zagranicznych odznaczeń posiadał m.in.:
  • Krzyż Wielki Orderu „Korony Rumunii”,
  • Komandorię z gwiazdą Legii Honorowej,
  • Wielką Wstęgę Orderu Wschodzącego Słońca (japoński),
  • Wielką Wstęgę Orderu Gwiazdy Rumunii,
  • Wielką Wstęgę Orderu Zasługi Węgier,
  • Wielką Wstęgę Orderu Białego Orła (serbski),
  • Order Zabójcy Niedźwiedzia (najwyższe łotewskie odznaczenie za dzielność}.
  • Był też doktorem honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (1938) oraz Politechniki Warszawskiej (1938).

Organizatorzy

patronaty, media

Patronat Honorowy, Patronat Medialny

Patronat media 0Patronat media 1Patronat media 2Patronat media 3Patronat media 4Patronat media 5Patronat media 6Patronat media 7Patronat media 8Patronat media 9Patronat media 10Patronat media 11
Patronat media 1Patronat media 2Patronat media 3Patronat media 4Patronat media 5Patronat media 6Patronat media 7Patronat media 8Patronat media 9Patronat media 10Patronat media 11Patronat media 12
Patronat media 2Patronat media 3Patronat media 4Patronat media 5Patronat media 6Patronat media 7Patronat media 8Patronat media 9Patronat media 10Patronat media 11Patronat media 12Patronat media 13
Patronat media 3Patronat media 4Patronat media 5Patronat media 6Patronat media 7Patronat media 8Patronat media 9Patronat media 10Patronat media 11Patronat media 12Patronat media 13Patronat media 14
Patronat media 4Patronat media 5Patronat media 6Patronat media 7Patronat media 8Patronat media 9Patronat media 10Patronat media 11Patronat media 12Patronat media 13Patronat media 14Patronat media 15
Patronat media 5Patronat media 6Patronat media 7Patronat media 8Patronat media 9Patronat media 10Patronat media 11Patronat media 12Patronat media 13Patronat media 14Patronat media 15Patronat media 16

Menu

© Starostwo Powiatowe w Wołominie
ACTIVENET - projektowanie stron internetowych - Marki, Warszawa

skocz do góry